Vasant Panchami

(Vasant Panchami wordt door Hindoes over de hele wereld gevierd en afhankelijk van regio valt de vijfde dag van de lichte maanhelft van de Hindoe maand Maagh)

DE NATUUR ONTWAAKT

Ze vieren het feit dat de natuur na een lange periode van winterslaap als het ware ontwaakt en tot bloei komt. Bomen krijgen weer jonge blaadjes en kleuren langzaam groen, andere plantjes krijgen knopjes die later tot bloesems uitgroeien. De natuur komt als het ware wederom tot leven; met een pallet aan diverse kleuren bloemen.

Ook in de dierenwereld begint er een nieuwe levenscyclus. Vogels bouwen nestjes, leggen eitjes, viervoeters paren en in de zomer die daarop volgt komt er een nieuwe generatie vogeltjes en viervoeters op aarde.

Holika

Op deze dag begint ook de opbouw van de Holika. Onder begeleiding van mantra’s en een gebedsceremonie, door een pandit (voorganger), wordt er in aanwezigheid van gelovigen een kastor struik op een plein geplant. In de dagen daarna worden er om deze plant heen dorre afgebroken takken en bladeren gelegd zodat er een flink hoge brandstapel ontstaat.

Op de avond voor de viering van het lentefeest, de Holika dahan, wordt deze brandstapel onder begeleiding van speciale gezangen (chautaals) aangestoken.

De brandstapel stelt de demon Holika voor. Holika is het symbool van het kwaad en onwetendheid. De verbranding ervan stelt de vernietiging van het kwaad voor. Maar ook van onwetendheid, dat als de bron van het kwaad wordt gezien.

Het gaat hier om het kwaad en de onwetendheid in jezelf; in ieder van ons.

De periode, die ligt tussen de dag van de aanplant en de dag van de verbranding wordt gezien als een periode van bezinning. Een periode van zelfreflectie, waarin je bewust wordt van je slechte eigenschappen en je onwetendheid. Dat zijn de demonen in ons. De verbranding van de Holika, de demoon, houdt de opdracht in voor ons allemaal; nl. om de demonen, de slechte eigenschappen in ons te verbranden; te vernietigen. Waarna je met een schone lei opnieuw kan beginnen. Je begint dan als het ware aan een nieuw leven, aan een betere versie van jezelf.

DE DAG NA DE VERBRANDING VIEREN HINDOES FEEST; HET HOLI OF HET LENTEFEEST.

De viering is vrij uitbundig, met veel zang en muziek en vooral kleurrijk. Mensen bestrooien elkaar met gekleurd water. (hierover later meer in het artikel over Holi). Al zingend trekken ze over straten, gaan bij mensen aan huis, bezoeken alleenstaanden en ouderen en er wordt veel gegeten en gedronken.

OPROEP OM JEZELF TE DEFINIËREN

De bezinningsperiode tussen de vasant panchami en het Holifeest is een oproep om jezelf opnieuw te definiëren. De vraag: wie was ik en wie wil ik worden vormt de grondslag voor die definiëring van de nieuwe, betere versie van jezelf. Om de juiste antwoorden te krijgen op de hierboven genoemde vraag, heb je nieuwe inzichten nodig.

Als je dit traject in voorgaande jaren ook hebt getracht te volgen, zullen de inzichten niet helemaal nieuw zijn. Het is dan de bedoeling dat je de reeds opgedane inzichten verdiept, verfijnd en vooral zodanig internaliseert dat het een vanzelfsprekend onderdeel van je persoonlijkheid wordt. Zo word je in vergelijking met vorig jaar een betere versie van jezelf.

Om welke inzichten gaat het hier eigenlijk? En hoe kom je aan die inzichten?

SARASVATI MATA

De dag waarop de Vasant Panchami wordt gevierd is gewijd aan de Goddelijke manifestatie van Saraswati Mata. Zij is de uitvoerende energie van Brahma, het scheppend aspect van God. Zij zorgt voor de fysieke, materiële manifestatie van de abstractie van Brahma.

Saraswati Mata heeft de mensheid als onderdeel van het scheppingsproces het Sanskrit als taal geschonken. Dat maakte niet alleen communicatie onderling mogelijk, maar ook het vastleggen en doorgeven van verworvenheden aan de volgende generaties. Daarnaast schonk zij de mens verschillende vormen van kunsten(muziek, dans, zang, dichtkunst) en literatuur. Met deze schenkingen roept zij de mensen op om hun emoties, communicatietechnieken etc te verfijnen. Want wie muziek, dans of dichtkunst beoefend kan in zichzelf hogere, fijne subtielere, liefdevollere emoties en uitdrukkingsvormen ontwikkelen en die gebruiken in zijn / haar interactie met anderen.

Op deze dag doen veel Hindoes daarom een puja, een vereringsceremonie , opgedragen aan Saraswati Mata. Anderen mediteren op Saraswati Mata of chanten mantra’s.

Saraswati Mata is voor Hindoes een belangrijke inspiratiebron voor het verwerven van inzichten, waarden en vaardigheden die zij kunnen gebruiken om een betere versie van zichzelf te creëren.

Haar hele manifestatie inclusief de bijbehorende attributen e.d zijn een verwijzing naar deze inzichten, vaardigheden en waarden.

Zo is ze gekleed in een witte sari. De witte kleur staat voor zuiverheid.

Zij wordt afgebeeld zittend op een lotus. De Lotus staat voor groei van onwetendheid naar verlichting. Net zoals de lotus haar wortels heeft in de modder maar haar bloem zodanig uit het water ontstijgt dat het modderige water haar niet kan verontreinigen, net zo hoort een mens vanaf haar ontstaan als onwetende uit te groeien naar een verlicht mens die niet meer beinvloed wordt door die onwetendheid. De lotus is wit. Dat staat voor satva guna of zuiverheid, waarachtige kennis en wijsheid.

In haar handen heeft ze de Veda’s. Dat staat voor de hoogste kennis die bij doorleving ervan leidt tot een oprecht en zuiver mens en uiteindelijk tot verlichting.

Naast haar is er een zwaan. De zwaan staat voor een scherp onderscheidingsvermogen tussen goed en kwaad. Dat bereik door de kennis van de Veda’s tot je te nemen en die toe te passen in je leven.

Van de zwaan wordt gezegd dat zij melk van water kan scheiden. Dat staat symbool voor het scheiden van goed en kwaad. Als je de zwaan een schaal met een mix van melk en water geeft, drinkt zij de melk op en het water laat ze achter.

Zij heeft op haar arm een Veena, een snaarinstrument. De Veena staat voor creatieve kunsten en wetenschappen. Maar ook voor zuivere emotie en tot spraak die tot harmonie leidt. Wie de Veena beheerst is dus in staat harmonie in zichzelf en in zijn omgeving te creeren.

Verder heeft ze in haar hand een pot met water. Water staat voor purificatie. Purificatie van je negatieve gedachten, daden en intenties.

Om haar hals heeft ze een mala van kristal. Dat staat voor meditatie. Meditatie als middel om ten eerste jezelf beter te leren kennen en ten tweede om contact te maken met je diepste zelf, het Goddelijke in jou.

MEDITATIE LEIDT UITEINDELIJK OOK TOT EEN SCHERP ETHISCH VERMOGEN. JE BENT DAN IN STAAT GOED EN KWAAD SCHERP VAN ELKAAR TE SCHEIDEN.

Saraswati Mata wordt ook afgebeeld met vier armen/handen. Die staan voor de vier kwaliteiten in ons die door beoefening van de eerder genoemde disciplines, in het kader van de betere ik, ontwikkeld moet worden. Namelijk:

mana’s: verstand, gevoel
buddhi: intellect of rede
Chitta: verbeeldingskracht of creativiteit
ahamkara: ego of zelfbewustzijn.

Jouw nieuwe ik komt vooral tot uitdrukking in drie domeinen van het leven.